KARBON AYAK İZİ İLE ÇEVRE GÜVENLİĞİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Ferhat ÜSTÜN

Araştırmacı

Günümüzde çevresel sorunlar, yalnızca yerel olarak değil, aynı zamanda küresel çapta da acil bir çözüm gerektiren önemli meseleler haline gelmiştir. Bu sorunların başında ise, insan faaliyetlerinin çevre üzerinde bıraktığı etkilerin somut bir göstergesi olan karbon ayak izi kavramı öne çıkmaktadır. Karbon ayak izi, bireylerin, toplulukların yani herkesin ve her şeyin atmosfere saldığı sera gazı miktarının ölçülmesiyle ortaya çıkar. Genellikle bu emisyonlar, başta karbondioksit olmak üzere, diğer sera gazlarının etkisini de dahil ederek hesaplanır. Fosil yakıt kullanımı, sanayi üretimi, ulaşım ve tüketim alışkanlıkları, bu emisyonların en yaygın kaynaklarıdır.

Karbon ayak izindeki artış, sadece iklim değişikliğini hızlandırmakla kalmaz, aynı zamanda çevre güvenliğini de ciddi bir tehdit altına sokar. Çevre güvenliği, doğal kaynakların sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesi, ekosistemlerin korunması ve çevresel tehditlere karşı önceden belirlenmiş stratejilerle önceden öngörülmesi gereken bir yaklaşım geliştirilmesi gerektiğini bize adeta zorunlu kılar. Sera gazı emisyonlarındaki artış, küresel ısınma, doğal afetler (kuraklık, sel, deprem vb.) ve ekosistemin zarar görmesine yol açar. Bu tür olaylar hem ekolojik dengeyi hem de insanların yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiler.

Bu noktada, karbon ayak izini azaltmaya yönelik atılacak her adım, çevre güvenliğinin sağlanmasında önemli bir rol oynamaktadır. Yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş, enerji verimliliği sağlayan teknolojilerin entegrasyonu, çevre dostu ulaşımın desteklenmesi ve atık yönetim politikalarının benimsenmesi, bu bağlamda ön plana çıkan çözüm yollarıdır. Ayrıca, karbon ayak iziyle ilgili eğitimlerin yaygınlaştırılması ve toplumun çevre konularında bilinçlendirilmesi, bu sürecin hızlanmasına katkı sağlayacak faktörlerdir.

Gerçek hayattan bir örnek vermek gerekirse, İsveç‘in karbon ayak izini azaltmaya yönelik başarılı uygulamalarını dikkate almamız gerektiğini düşünüyorum. İsveç’te  uygulanan karbon vergisi ve çeşitli teşvik programları sayesinde fosil yakıt kullanımında büyük bir düşüş sağlanmış, toplu taşımacılıkta yenilenebilir enerjiye geçiş yapılmış ve geri dönüşüm oranları önemli ölçüde artırılmıştır. Ve bu 2025 yılında biz hayalini kurarken belki 25-30 sene önceden beri yapılan bir davranıştı. Bu örnek, devlet politikalarının çevre güvenliği sağlama noktasındaki etkinliğini ortaya koymakta olduğunu gösteriyor.

Ayrıca, teknolojinin çevre güvenliği üzerindeki etkisini de göz ardı etmemek gerektiğini düşünüyorum. Günümüzde, deniz taşımacılığında kullanılan elektrikli ve hibrit sistemlerle çalışan gemiler, karbon salınımını azaltmak için önemli bir alternatif sunmaktadır. Jules Verne’in Nautilus adlı hayali gemisinin elektrikli tahrik sistemine sahip bir versiyonunu düşünmek, denizcilik sektöründeki çevre dostu teknolojilerin ne kadar kritik bir rol oynayabileceğini gösteriyor.

Bunun gibi yenilikçi sistemler, hem deniz taşımacılığının çevreye etkisini azaltacak hem de daha sürdürülebilir bir taşıma sektörü yaratacaktır.

Sonuç olarak, karbon ayak izi ile çevre güvenliği arasında güçlü bir bağ bulunmaktadır. İnsan faaliyetlerinin çevreye olan etkilerini azaltma çabaları, sadece çevresel sürdürülebilirliği değil, aynı zamanda toplumsal refahı da artıracaktır. Politikacılar ve sivil toplum kuruluşları, bu noktada iş birliği yaparak uzun vadeli çevre stratejileri geliştirmeli ve her birey, çevresel tehditlere karşı bilinçli bir katkı sağlamalıdır. Karbon ayak izinin azaltılması, çevremizin korunması için bir alışkanlık haline gelecek; insan sağlığının iyileştirilmesine, ekonomik kalkınmaya yardıma ve toplumsal refahın artmasına katkıda bulunacaktır.