ALİYEV’İN ZENGEZUR KORİDORU ISRARINA BÖLGEDEN PROVOKASYON GİRİŞİMİ

Yadigar NAGİYEV

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Yüksek Lisans Öğrencisi 

Geçen gün Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in Azerbaycan Devlet Televizyonu’na verdiği röportajda, Zengezur Koridoru üzerinde Azerbaycan’ın ısrarını, Zengezur Koridoru’nun hem bölgesel hem küresel etkiye sahip olduğunu ve en önemlisi Azerbaycanlıların kendi dede-baba toprakları olan ve Ermenistan faşizmi yüzünden bölgeden çeşitli terörizm eylemleriyle göçe zorlanan vatandaşların kendi topraklarına; Zengezura, İrevana, Göyçeye geri dönmesi gerektiğini vurgulayarak, Zengezur Koridorunun açılması için gerekirse zor yola başvura bileceklerini belirtmesi, Ermenistan tarafından büyük şaşkınlık ve tedirginliğe neden olmuştur. Fakat, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Zengezur’a, İrevan’a ve Göyçe’ye silahla-topla değil işbirliği ve dayanışma ile geri dönebilmenin altını çizmiştir. Buna rağmen, İkinci Karabağ Savaşı sonrası uluslararası alanda itibarı sarsılan, siyasi – sosyal – ekonomik – askeri kayıp yaşayan,  Ermeni Diasporası, Azerbaycan–Ermenistan arasında dengeyi kazanmak için her zamanki gibi sinsi planlarını uygulamaktadır. Buna karşın, Azerbaycan Şuşa şehrinde ”Harıbülbül” Festivali yaparak kendi çok kültürlülüğünü, hoş görü politikasını göstermektedir.

”17-18” tarihlerinde savaştan sonra sınır belirlenmesi süreci doğrultusunda SSCB zamanı Azerbaycan‘a bağlı Kara Göl’ün, hukuk gözetilerek Azerbaycan kontrolüne geçmesi, sınır boyunca ciddi gerginliklere neden olmuş, fakat Azerbaycan’ın sağduyusu sonucu tansiyon Azerbaycan Dış işleri Bakanlığının çeşitli açıklamaları ve Rusya’nın girişimleri ile düşürülmüştür. Azerbaycan aleyhinde propaganda fırsatını göre diaspora, Fransa cumhurbaşkanı Macron ağzıyla, ”Azerbaycan, Ermenistan Topraklarını İşgal ediyor” gibi içi boş açıklama yaptırmasına rağmen, Fransa’nın bu açıklaması hiçbir değeri olmamış ve aksine Fransa’nın ”AGİT Minsk Grubu” içerisindeki statüsünün sorgulanmasına yol açmıştır. İlk başlatılan bu provokasyon hezimete uğramış, Azerbaycan Kara Göl üzerinde hukuki hakkını temin etmiştir.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev`in Zengezur konuşmasına karşı ikinci provakasyon ise Azerbaycan’a stratejik yakın olan Gürcistan’da vuku bulduğu görülmelidir. Belirli gruplar tarafından Gürcistan’da Zengezur Koridoru çalışırsa, ”Gürcistan’ın ehemmiyeti azalacak” fikirlerinin yaygınlaştırılması ve Azerbaycan–Gürcistan ilişkilerine karşı, Gürcistan’da bazı grupların Azerbaycanlılara karşı çeşitli saldırılarda bulunmasına rağmen her iki devletin sağduyusu sonucunda olaylar yumuşamıştır. Bu adımın da arkasında Ermeni Diasporasının olması ihtimali yüksektir. Nitekim, Zengezur koridorunun açılmaması gerektiği mesajını Ermenistan Başbakanı Paşinyan’ın Syunik bölgesinde ziyaretinde halka söyletmeleri ve Paşinyan’a karşı uygulanan sert tavırlar, Ermeni Diasporası’nın Ermenistan devleti üzerinde ne türlü etkiye sahip olduğunu gözler önüne getirmektedir.

Belirtilen her iki provokasyona rağmen Azerbaycan’ın Zengezur konusunda ısrarlı olduğu bilinmelidir. Bu koridor Azerbaycan iç politikası ve bütünlüğü, dış politikasında yeni ilişkilerin anahtarı konumundadır. Bu yüzden Ermeni Diasporası’nın bu denli provokasyonları ve saldırıları özellikle Ermenistan’da yapılacak Haziran ayındaki seçimlere kadar sürmesi beklenilmeli ve her zamanki gibi düzenlenen provokasyonlara karşı maksimum tutarlı ve sabırlı kararlar alınmalıdır. Aksi takdirde, Azerbaycan ile içli-dışlı olan Güney Kafkasya ve onun aktörleri bu yaşanan kargaşadan kazançlı çıkmazlar. Bunun için Azerbaycan’ın gerçek hakları temin edilmeli ve onun kararlarına saygı duyulmalıdır.